Category: Columns in Dutch

“Maar je bent toch niet doorgebroken?”
“Nou ja, het zou wel eens wat langer kunnen gaan…”
“Luister, smoesjes verzinnen dat kan iedereen. Je ging toch een filmscript verkopen in Hollywood?”
“Ik heb geleerd dat..”
“Leren? Dat doe je maar op school.”

Al mijn vrienden en familie zijn reuze blij dat ik heelhuids terug in Nederland ben. Reggie the Buick werd verkocht aan een acteur/filmmaker; mijn meubels aan twee Israelische “adult film” producers. Dikke kans dus dat zowel auto en meubels eerder in de schijnwerpers staan dan ik zelf.

Ik heb negen maanden in Los Angeles gewoond en aan mijn doorbraak in de filmindustrie gewerkt. Tijd om de balans op te maken: ben ik geslaagd of heb ik gefaald?

In die negen maanden ben ik niet doorgebroken in Hollywood. Naar die maatstaf heb ik gefaald. Toch zit ik niet wenend achter mijn computertje in Mokum. Eerder het omgekeerde: ik ben opgewekt en trots. Lijd ik aan een waan? Dans ik op de springplank boven een gapende afgrond? Hmm, een talent voor beeldspraak, daar zou ik wat mee moeten doen.

De afgelopen periode voelt op geen enkel vlak als een mislukking. Ik heb genoten van het schrijven. Twee duimdikke filmscripts liggen op mijn bureau. Aan beide moet nog veel gewerkt worden maar ze zijn in elk geval echt van mij. Ik heb mij in de metropool Los Angeles staande gehouden, vele vrienden gemaakt en mijn “voice” gevonden als schrijver. Mijn vertrouwen dat ik daadwerkelijk een scenario voor film of televisie kan schrijven is rotsvast. Ik heb mijn droom gevolgd en de realisatie daarvan vele stappen dichterbij gebracht. Nooit zal ik hoeven denken: had ik maar… Dat alles is goud waard. Voorlopig helaas alleen metaforisch, klinkende munt moet ik nog horen. Dat is het enige dat mij zorgen baart. Ik wandel namelijk al door de super op zoek naar 35% korting artikelen en drink Euroshopper Cola.

Wat brengt de toekomst? Ik ga op banenjacht want de schoorsteen moet roken. Daarnaast zal ik bij producenten in Nederland en hopelijk daarbuiten mijn ideeën en scripts pitchen. Ik weet zeker dat binnen enkele jaren door mij geschreven werk op beeldbuis of filmdoek verschijnt. De weg naar Hollywood ligt open, al is het voor mij misschien niet in die fysieke plaats. “Hollywood” kan immers ook aan de Amstel liggen, ook dat is de magie van film.

 

“What would be your most important piece of advice on writing comedy?”
“If you’re not the kind of person who naturally makes a room laugh, don’t even try it”

Aldus Jim Hertzfeld schrijver van “Meet the Parents”. De klas wordt stil terwijl misantropen, somberaars en chagrijnen zich afvragen of ze ooit iemand aan het lachen hebben gemaakt. Heeft Jim het hier eigenlijk over “talent” in de zin van aanleg? Zo ja, wat is dat dan?

Hollywood is een trekpleister voor allerhande types met creatieve ambities. Vaak zijn ze in Sunbleach, Arizona de beste maar hoe ver brengt dat ze in de gehaktmolen van Sunset Blvd? Ik zag een amateur ukele (!) orkest dat de sterren van de hemel speelt met nummers als “Fuck You” van Ceelo. De kleinste webserie heeft productiewaarden waar de Vara zijn vingers bij aflikt. Is dat allemaal “talent”?

Malcolm Gladwell en anderen zeggen dat uitblinkers in de creatieve of sportieve wereld een ding gemeen hebben: tienduizend uur inzet. Natuurlijke aanleg zou, als het al bestaat, uiterst ondergeschikt zijn aan oefening en discipline. Het valt niet te ontkennen: iemand die tienduizend uur heeft geoefend in het het stapelen van plastic bekers doet dat beter dan iemand die slechts tweeduizend uur heeft geoefend. Maar of inzet het volledige antwoord is?

Ik sprak iemand die in twaalf jaar tijd 24 filmscenario’s heeft geschreven. Geen van alle verfilmd want ze zijn abominabel. Om mij heen volgen mensen cursus na cursus om beter te worden in wat ze ambiëren. De een heeft er profijt van, de ander boekt geen enkele vooruitgang. Daarin ligt het antwoord. Al had ik vanaf mijn 4de fanatiek gevoetbald, ik was nooit Cruyff geworden. Die conclusie verbaast niemand. Maar gaat het over de kunsten dan zou “iedereen kunnen schrijven/schilderen/muziek maken/ etc.”. Helaas is dat simpelweg niet waar. Niet iedereen kan goed opera zingen of mooie gedichten schrijven, net zo min als dat iedereen succesvol registeraccountant kan zijn – waar je dan gek genoeg ook nooit iemand over hoort. “Volg de droom, wordt accountant” folders ben ik althans nog nooit tegengekomen.

Aanleg, ofwel talent, bepaalt je plafond, hoe goed je kunt worden. Als je een droom hebt, zet je er dan volop voor in. Je zult er duizenden uren aan moet besteden voordat je goed bent. Maar wees ook eerlijk: als je er geen talent voor hebt – en daar kom je heus wel achter – wees dan realistisch in wat je ermee wil bereiken.

En nu moet ik weer aan de slag om erachter te komen waar mijn plafond ligt. Of is er in mijn huis slechts sprake van kruipruimte?

“And then they pull off her jumpsuit and beat her”
“Who specifically beats her?”
“The lipstick lesbian sergeant, she’s wearing black gloves”

Een van mijn klasgenoten schrijft een spirituele film over oorlog. Elke keer dat we de hierboven samengevatte scene bespreken zit iedereen met kromme tenen. Het klopt niet met de rest van de film. De hele klas heeft eerst voorzichtig, daarna heftig kritiek geleverd. Er is niets aan te doen: het is iets persoonlijks van de schrijver.

De juf concludeert dat als deze scene voor hem zo cruciaal is, hij de rest van de film moet aanpassen. Als dat geen kinky gevangenisfilm oplevert?

Om een script af te krijgen moet je veel en veel meer verzinnen dan je ooit had kunnen vermoeden. Vroeg of laat ga je zoeken in de donkerste hoekjes van je persoonlijk vliering. En dat is eigenlijk maar goed ook omdat bijna iedereen het beste schrijft over iets dat “eigen” is.

Ik ben daar altijd met een grote boog omheen gelopen. Eigenwijs als ik ben moet ik altijd alles zelf vaststellen voordat ik geloof dat de “kenners” gelijk hebben. Nu heb ik geleerd dat ik, hoezeer ik ook van deze uitdrukking huiver, “dicht bij mezelf moet blijven”.

Dat wil niet zeggen dat ik direct een film ga schrijven over een Nederlandse ex advocaat die zijn geluk gaat zoeken in Hollywood (hoewel, hoor ik daar de telefoon?). Het gaat erom dat de kern van wat de karakters in je film verlangen iets is dat jou persoonlijk aangaat of treft.

Dat giet je desgewenst in de vorm van een ruimte avontuur of een wereld waarin mannen en vrouwen in kleurige pyjama’s de wereld redden. Maar als het niet – daar gaan we weer – “uit jezelf komt” dan wordt het meestal niks.

Hoe ironisch dat deze belangrijke conclusie zo’n afspiegeling is van mijn carriere besluiten van het laaste jaar. Ik heb nu geleerd dat ik dingen moet schrijven die voor mij heel persoonlijk zijn, terwijl ik er qua carriere al veel eerder achter was dat ik werk moet doen waarvoor de motivatie uit mijzelf komt.

Soms leg je een lange weg af om eenvoudige conclusies te trekken. Maar zolang de weg opgeleukt wordt door exploderende planeten, semi naakte gevangen vrouwen en college kids die een western avontuur beleven, is die weg prima te bewandelen.

“Hey kerel, jij zat toch in Los Angeles?”
“Nee man, ik ben toch hier?”

Een goede vriend is verbaasd mij als jurylid aan te treffen bij een filmquiz in Amsterdam. Hoogtepunt is dat ten overstaan van de zaal wordt gezegd dat ik een filmscenarist ben die in Hollywood woont. Daar zijn ze wel even stil van. Of zijn het de vier flessen wijn die de jury wegzet?

Inmiddels zit ik weer in het miniscule Burns park aan Beverly Boulevard in de zon te typen. Nog maar tien weken te gaan, tijd zat om door te breken. Toch?

Het welgemeende advies van mijn mentor op de vraag wat we gaan doen om mijn doorbraak te forceren: “je moet nog een script schrijven, en daarna nog een”.

We bespreken daarna uitvoerig mijn scenario. Philip is streng maar niet meedogenloos. Hij vindt het zeker niet zonder belofte maar stelt scherpe kritische vragen die mij duidelijk maken dat aan een verdere “rewrite” geen ontkomen is. Dat is even slikken maar ik neem met een glimlach afscheid. Op weg naar huis trakteer ik mijzelf op twee dubbele cheesburgers en ‘s avonds val ik huilend boven een glas whisky in slaap. Het schrijversleven is behalve onderbetaald en van weinig glitter en glamour voorzien op zulke momenten heel eenzaam.

Al met al heeft het moment van vreugde dat mijn script af was kort geduurd. Er is weer werk aan de winkel. Herschrijven en tegelijk in tien weken een nieuw script schrijven. Dat laatste is een vereiste van de opleiding. Ik ga een komedie te schrijven als tweede script. Niet makkelijker maar er valt tenminste wel wat te lachen. Althans dat hoop ik dan.

Ik heb mijn ambities alweer moeten bijstellen. De kans dat ik de komende weken doorbreek lijkt vervlogen. Daar staat tegenover dat ik een veel betere schrijver ben geworden. Als ik nog een script schrijf, dan ben ik weer iets beter. En misschien wel het meest waardevolle – pak de witte gitaar, steek de wierrook aan – ik heb weer een stukje zelfkennis erbij. Ik hou mij hier in elk geval staande, heb vrienden gemaakt en ben daadwerkelijk dagelijks aan de slag als schrijver.

Het zou dus wel eens wat langer zou kunnen duren voordat ik een huis in de Hollywood Hills kan kopen van de filmverkoop. En toch, stiekum, hoop ik dat een wonder geschiedt. Nog vier colums om te zien of dat lukt.

“My laundry has just disappeared”
“Was it in that one there?”

Ik ben terug in de laundromat, bekend van het NOS journaal. Ik verdenk een grote, donkere meneer ervan mijn was gestolen te hebben. Tweedehands kleding. Onderbroeken, sokken en handdoeken van mij, gestolen.

Door mijn onschuld van zijn apropos gebracht geeft de meneer de versgewassen buit terug. Thuis blijkt dat er twee verschillende sokken missen.

Het is taai aan de onderkant van de samenleving en daar bungel ik net boven. Ik noem mezelf niet arm. Ik heb vrijwel geen geld om uit te geven maar ik kan nog ontsnappen. Zij niet.

Dit is de schaduwzijde van mijn keuze om mijn droom te volgen. Ik leef van mijn spaargeld en dat gaat snel op. Als Dagobert draai ik elke dollar drie keer om en als hedgefundmanager volg ik de wisselkoers. Voor elke dollar die ik bespaar vliegen er tien de portemonnee uit. Ik ben Hansje Brinker met de vinger in de dijk terwijl het water al rond mijn heupen staat.

Is dit nou leuk? Tja, de 99ct store, waar alles echt 1 dollar is, is genieten. Een uitpuilende mand boodschappen voor 20 dollar. Ook leuk is het gevarieerde publiek wat je er tegenkomt. Van Yiddische Mamale tot tandeloze zwervers, iedereen staat hoofdrekenend te shoppen. En dat terwijl de sommen niet zo moeilijk zijn.

Minder zijn de vele momenten dat ik mij afvraag of ik juni ga halen. En als ik volledig blut terug ga naar Nederland, wat dan? Het wordt me vaak gevraagd. Ik zeg dan vol vertrouwen dat ik dan vast wel een script heb verkocht hier of daar.

Nu pas realiseer ik mij dat ik in de jaren sinds mijn studententijd veranderd ben in een rasechte consument. Vanaf het moment dat ik hier aankwam geef ik teveel geld uit. Een tijdschrift af en toe, als het over film gaat is het gerechtvaardigd. Koffie heb ik ook een paar dollar voor over. En films kijken. Je kan die dingen niet schrijven zonder regelmatig de bioscoop te bezoeken, begrijpt u wel?

Ik zag mijzelf als iemand die niet gesteld is op luxe. Nooit heb ik aanspraak gemaakt op een privéjet of villa. Nu merk ik dat luxe iets heel anders is, namelijk gewoon normaal geld uit kunnen geven zonder er de hele tijd over na hoeven te denken. Dat mis ik.

Remedie tegen de geldpaniek, mijn nieuwe mantra: “als het op is, is het op!” En zo ver zijn we gelukkig nog niet.